maxaa saldhig u ah Ganacsiga Guulaysta

                           maxaa saldhig u ah Ganacsiga Guulaysta

Waxaa jira malaayiin dad ah oo u baahan inay helaan su’aashaas jawaabteeda, sawabtoo ah waxaa jiro dad badan oo u baahan inay noqdaan ganacsato oo hadana jecel inay nolosha ka sameeyeen horumar aad u wanaagsan.

Waxaan isku dayay inaan wax badan ka ogaado su’aashaas jawaabteeda. Si aan ugu soo gudbiyo bulshadeyda qaabka ugu wanaagsan ee ay ku heli karaan xirfad ama aragti ganacsi oo wanaagsan.

Marwalbo haku fakarin inaad hesho ganacsi guulaysta, ganacsiga siddiisaba waa guul iyo guuldaraba. Mar waxaad la kulmeysaa guulo badan marna guuldaro badan balse qofka ganacsadaha ah waxaa loogu baahanyahay inuu noqdo qof u dhabar adeego qasaaraha ka soo gaaraayo ganacsigiisa.

Ganacsadaha rasmiga ah waa shaqsiga leh karti iyo awood uu ku dareemi karo qasaaraha iyo guusha. Si aad waxwalbo u ogaato waxaad u baahantahay inaad marka horre fahansantahay in qofka qasaari karo, kana faa’idi karo ganacsigiisa. 

Su’aasha isweydiinta mudan ayaa ah waa maxay Ganacsade?

Eraygaan inaan fahano waa muhiim sawabtoo ah waxaan doonaynaa inaan ka hadalno guusha ganacsiga. Aniga ma ihi shaqsi ganacsade, mana ihi qof aqqoon dheeraad u leh ganacsiga, balse waxaan isku dayayaa inaan maskaxdeyda ka tuujini karo oo aan u qoro qaab walbo oo lagu fahmi karo macnaha guud ee uu xambaarsanyahay eraygaan “ganacsadaha”

“Ganacsadaha waa qofka qaban-qaabiyo oo maamulo hawlaha ganacsi, ganacsadaha waa shaqsi ka masuul ah guud ahaan ganacsiga markaas jira, haddii ay noqoto inuu maamulo qataraha ganacsiga ku imaani karo ama ku wajahan. “Illaahay ayaa waxwalbo celini karo oo bad-baadini karo, qofka ah ganacsadaha wuxuu marwalbo heegan ugu jiraa siddii uu ku difaaci lahaa ganacsigiisa/ganacsigeeda iyo ka faa’ideysiga fursadaha markaas jira”

Ganacsadaha waa qof indheergarad ah oo arka fursada markaas jira, islamarkiina sameyni kara qorsho mustaqbal leh. Ganacsadaha waa qof hal abuur leh, abuura fikradaha cusub ee ganacsiga ama shirkadaha. Ganacsadaha waa shaqsi meel dheer wax ka arka halka kuwa kallena ay ku adagtahay inay arkaan fursadahaas.

Daafaha dunidda oo dhan qof walbo si qaas ayuu u maamulaa hawlaha ganacsigiisa iyo noloshiisa. Hadana miyaan dhihi karnaa dhammaan ganacsadayaasha waa isku wada mid? Su’aasha jawaabteeda waa “Maya”.

Dhammaan ganacsatada waxay isku mid u ahayn ayaa ah qaarkiisa ayaa ah kuwa wax soo bartay oo soo dhammeeyay jaamacado kuwaas oo leh cilmi dheeraad ah oo ay ku horumarini karaan fursadaha ganacsigooda. Qofka markuu kasoo baxo jaamacad hadana noqdo ganacsade waxaa suurta geli karto inuu wax badan horumariyo.

Su’aasha kale oo mudan in la isweydiiyo ayaa ah waa maxay ganacsi?

Dabcan dad badan ayaa fahansan waxa lagala jeedo ganacsi balse dadka qaar ayaa u baahan inay si fiican usii fahmaan macnaha guud ee gaancsi. Ganacsigu waa nidaam dhaqaalle oo meesha allaabta iyo adeegyadda wax lagu badelo mid kale ama lacag.  Ganacsi kasta wuxuu u baahanyahay nooc ka mid ah maalgelinta iyo macaamiil ku filan in loo iibin karo si joogta ah si uu ugu caddeeyo faa’iidada. 

Ganacsiga wuxuu u kalla baxaa noocyo badan oo kala duwan sidda midka qaas ah (private) ama mid ay leedahay dawladda sidda kuwa aanay ka raadinin bulshada faa’iido (non-profit business). Ganacsiga noocaan oo kalle waxaa jiro qaar aysan dawladda ka raadinin lacago badan sidda korantada iyo biyaha oo kale. Waxaana ugu badan hay,adaha caafimaad oo ah gargaar u qaas ah bulshada. Waxaa jiro hay,ado kale oo u qaabilsan horumarinta dhaqaalaha dalka.

Wadamada qaar  dunidda waxaad ku arkaysaa bangiyada dhexe in ay leeyihiin mashruucyada dhiiri gelinta ganacsiga yar-yar (micro-finance) oo hadafkiisa yahay in bulshada laga dhiso kaabayaasha dhaqaale.

     Hadaba maxaa saldhig u ah ganacsi guulaysto?

Marka horre inaad ogaato qofka aad tahay iyo waxaad damacsantahay inaad guul ka gaarto sidda “qorsho ganacsi” haddii aad leedahay qorsho ganacsi marwalbo waxaa kuu fududaanaayo inaad guul ka gaarto mustaqbalka aad ka damacsantahay ganacsigaada.

Waxyaabaha guuldarada ay ugu badanyihiin ganacsiga intiisa badan ayaa ah malahan qorsho ganacsi oo si fiican loo fahmi karo. Marwalbo la imaaw qorsho fiican. Hana ku deg-degin inaad si dhaqso leh ku hesho faa’ido.

Haddii aad leedahay qorsho ganacsi waxaa kuu suurta geli karo inaad taqaano halka aad ka bilaabi karto subaxwalbo. Waa waxyaabaha kali oo aad ku cabiri karto inaad guulo fiican gaari karto waqtiyada soo socdo iyo inkale. Haddii aad subaxdii soo toosto oo aadan aqoonin halka aad u socoto hadana aad iska socoto waa dhibaato, waxaana halis ugu tahay inaad ku guuldaraysato ganacsigaada. Waligaa ha sameynin ganacsi aanan lahayn qorsho fiican oo la fahmi karo.

Qorshaha ganacsigaada waa inuu noqdaa mid si fiican u tafatiran, si aad marwalbo u fahmi karto marwalbo halka aad ku sugantahay iyo waxa kuu dhiman inaad guulo ka gaarto.

Dhibaatada dad badan haysto ayaa ah waxay bilaabayaan ganacsi hadana waxay rabaan inay si dhaqso leh u taajiraan, waana sawabaha inta badan ganacsiga uu ku guuldareysto. Markii aad sameyni rabto ganacsi marka horre ku tala gal in waqti qaadani doona ganacsigaada oo aad guul ka gaarto.

Ma jiraan wax si fudud ku yimaado nolosha. Haddii aad doonayso inaad nolol horumar leh gaarto marka horre adiga tasho oo waqti fiican sii naftaada oo aad ku gaari karto guulahaas.

“wixii wakhti fiican qaato ayaa la ogaani karaa guusha ay leedaha    Qofwalbo guul wuu gaari karaa haddii qofkaas haysto qorsho fiican oo la fahmi karo, qorshaha waa waxa ay ka sameysantahay nolosheena. Waligaa ha noolaanin qorsho la’aan. Maxaa yeelay dadka nool qorsho la’aanta inta badan waa kuwa ku guuldareysta nolosha intiisa badan.

  sida dib loogu fikiro ganacsigaag

U fiirso xaalada fursad ahaan si aad ku hesho noocyo cusub oo macmiil ah iyo oo aad u abuuri karto alaabooyin iyo adeegyo cusub oo caawin  doona dadka xilligan gaarka ah.

• u bandhig macaamishaada ikhtiyaar oo ah inaa guriga ugu geen kartid adeega mise badeecada.
• ka ganacso kaararka hadiyadaha oo la bixin doono markoo joogsado faafida cudurka.
• wax kabadal ganacsigaaga si aad ugu adeegtid dadka kujira karantiilka dadka da'da ah ama  waalidiinta waxay u baahan yihiin adeeg dheerad ah, waqigaan lagu jiro.
• u adeeg dadka kula nool dabaqa deganthay.
• adeegso aaladaha internetka ee la bilaabay in lagu taageero meheradaha ku jira xaaladaha viruska corona
• Raadi hab cusub oo aad macaamiishaada ugula xiriirto qadka,si aad kusiiso khibradaha khadka iyo khibradaha khadka iyo qaabab cusub oo dadka ku caawiya iney waqti ku qaataan guryohooda.
• la shaqee shirkado kale sidii aad u abuuri lahyd adeegyo cusub ama aad u wada gaari lahyd kooxo macmiil cusub ah.
• U isticmaal dukaanka ama bakhaarka goobta ganacsigaga keyd si looga gudbo xaaladda.
• la hadal lataliye  ganacsi si aad u hesho fikradaha  oo aad u hesho xallin.